top of page

     Gimnazjum im.ks. Stanisława Konarskiego

                               Misja Gimnazjum w Grybowie
 

                                                                                        "Jaka jest młodzież w Rzeczypospolitej, taka

                                                                                                 swego czasu  będzie Rzeczypospolita"

                                                                                                                     ks. Stanisław Konarski

Każdy kto świadomie wstąpił do naszej społeczności szkolnej i zdecydowała się na jej współtworzenie, jest człowiekiem wolnym. Celem, do ktorego wspólnie zmierzamy, poczynając od dyrekcji i nauczycieli, poprzez uczniów i ich rodziców, aż do pracowników administracyjnych, jest to aby absolwent naszej szkoly był człowiekiem prawym, posiadającym rzetelną wiedzę, przygotowanym do dalszego kształcenia i godnego, madrego życia.

 

Każdy uczestnik życia szkolnego w zakresie stosownym do swojego miejsca i funkcji pomaga młodzieży w rozwoju intelektualnym, fizycznym i moralnym. Uczniowie zdobywają wiedzę oraz rozwijają swój intelekt, dążąc do osiagnięcia pełni człowieczeństwa. Młodzież otaczona jest miłością dorosłych - dorośli otoczeni szacunkiem młodzieży.

 

Każdy powinien byc świadomy swoich licznych praw oraz ponosić odpowwiedzialność za dokonywane wybory. Od nas zależy, czy społeczność szkolna będzie autentyczną wspólnotą ludzi,których stać na stawianie sobie wymagań i ofiarność wobec innych.

 

Działania nasze opierają się na najlepszych wartościach zaczerpnietych z tradycji chrześcijańskiej oraz dorobku kultury narodowej. Budują klimat pokoju, rzetelnej pracy, życzliwości i szacunku dla każdego człowieka. Uczą poczucia odpowiedzialności za siebie i innych, miłości do Ojczyzny

i otwarcia na wartości uniwersalne. Działania te nie ograniczają się tylko do budynku szkolnego, ale obejmują miasto, województwo, kraj oraz Europę.

 

Dialog nauczycieli, rodziców i uczniów jest w naszej szkole metodą rozwiązywania trudnych spraw. Każdy kto zaakceptował nasza społeczność szkolną, jest przez nią akceptowany - jest u siebie.

 

                   Historia Szkoły

 

Charakterystyka sytuacji mieszkańców Galicji w zaborze austriackim. Decyzja podjęta 19 sierpnia 1879 roku w sprawie budowy na terenie Grybowa szkoły, stanowiła doniosłe wydarzenie w dziejach miasta i okolic. Świadomość powstania nowej szkoły, a co za tym idzie możliwość kształcenia młodych pokoleń była wynikiem nie tylko mądrości członków Rady Miejskiej, ale przede wszystkim odpowiedzią na zapotrzebowanie mieszkańców Grybowa, którzy stanęli wobec wyzwań jakie niosła ze sobą polityka zaborcy.

Moment zajęcia części terenów Rzeczpospolitej przez Austrię, chociaż nie jest początkiem regresu dla miast Galicji z pewnością utwierdza los ich mieszkańców. Polityka gospodarczo-fiskalna nastawiona była na maksymalny zysk, bez szans rozwoju i poprawy bytu mieszkańców. Nowy twór administracyjny jakim była Galicja, nie sprzyjał rozwojowi handlu, co więcej, zmiany granic przyczyniły się do znacznego osłabienia więzi ekonomicznych z pozostałymi ziemiami polskimi. Brak polityki inwestycyjnej rządu wiedeńskiego szedł w parze z bezwzględną eksploatacją bogactw surowcowych i zasobów ludzkich. Przemysł popierany był jedynie na terenie rdzennej Austrii, Czech i Węgier, realizując tym samym system protekcji wewnętrznej.

Plany Habsburgów przewidywały, że słaby ekonomicznie obszar Galicji nie będzie w stanie buntować się, tym bardziej, iż szlachta polska, w pewnym sensie, zachowa dawną pozycję mimo uwłaszczenia z 1848 roku. Reforma ta bowiem, w stosunkach agrarnych, zachowywała w dalszym ciągu dominującą rolę folwarku obszarniczego. Pozostałości stosunków feudalnych w Galicji, przeludnienie i ubożenie wsi znalazły wyraz w masowej emigracji, sezonowej czy stałej, ludności z zaboru austriackiego. Sytuacja mieszkańców miast musiała również ulec pogorszeniu wobec rosnącej pauperyzacji głównych odbiorców pracy mieszczan. Dążono do samowystarczalności, a wymiana handlowa rzadko wykraczała poza rynek wewnętrzny.

Lata osiemdziesiąte dziewiętnastego stulecia przynoszą stopniowy postęp w produkcji rolnej. Powolne tempo przeobrażeń kapitalistycznych nadawało osobliwego charakteru Galicji. Powstawały linie kolejowe, jak i przemysł wydobywczy, głównie ropy naftowej.

Wydarzenia polityczne w okresie tzw. "walki o autonomię galicyjską" pozwoliły, by w roku 1865 wprowadzić jako język wykładowy - mowę polską, oraz utworzyć autonomiczną Radę Szkolną Krajową, która miała za zadanie zarządzanie szkolnictwem podstawowym i średnim a później również szkołami handlowymi i przemysłowymi.

W skład Rady Szkolnej Krajowej obok namiestnika, jako przewodniczącego, stałego zastępcy, wyższych urzędników i inspektorów szkolnych wchodzili także przedstawiciele wszystkich wyznań chrześcijańskich występujących w Galicji, delegaci Wydziału Krajowego, rad miejskich Krakowa Lwowa oraz dwu pedagogów. Dotację na oświatę były stale ograniczane, a wszelkie inicjatywy Rady Szkolnej Krajowej nie budziły entuzjazmu klasy rządzącej.

Potrzeby w dziedzinie oświaty były ogromne. W 1880 roku Galicja miała 77 % analfabetów wśród mieszkańców powyżej szóstego roku życia. Dla porównania na Śląsku w tym czasie było 8 %, a w Czechach tylko 4% analfabetów Władze austriackie zdawały sobie sprawę, że ludźmi niewykształconymi łatwiej jest kierować. Szeroki dostęp do oświaty tworzy społeczeństwo obywatelskie wyczulone nie tylko na sprawy egzystencjalne, ale i na sprawy narodowe. Wiedza z zakresu historii Polski, geografii, a przede wszystkim znajomość języka ojczystego budzi świadomość narodową, pociąga za sobą inicjatywy i działania patriotyczne.

Historia uczy, iż poziom rozwoju gospodarczo-społecznego, tym samym siła państwa w wysokim stopniu zależna jest od poziomu wykształcenia społeczeństwa .Nie dziwi zatem fakt, że "troszczono się" o nie zakładanie nowych szkół, utrudniając realizację projektów ludzi światłych, którzy w szerokiej edukacji dostrzegali nie tylko doraźne korzyści, ale patrząc w przyszłość widzieli wolną i niepodległą Polskę, obywateli, którzy gotowi będą walczyć o Nią, ale i mądrze Nią gospodarować.

Zaborczy program nauczania potępiał powstania narodu polskiego, przysłaniając ich skutkami idee wolności i patriotyzmu. Osiągnięcia z okresu autonomii, dotyczące oświaty, miały być wystarczające i ostateczne. Uczono młodzież postawy bierności wobec aspiracji niepodległościowych, władców austriackich przedstawiając natomiast jako miłujących wszystkich swoich obywateli, jako dobrodziejów narodu polskiego. Starannie dobierano również kadrę nauczycielską, poddając specjalnym egzaminom i przesiewając przez zgodę odpowiednich urzędów.

"Poważnym problemem było skompletowanie kadry nauczycielskiej. Nauczyciel ludowy zarabiał bowiem mniej niż listonosz czy żandarm i był najniżej uposażony wśród pracowników państwowych i samorządowych". Należy podkreślić, iż była to celowa polityka władz zaborczych, której zadaniem było uderzenie w oświatę narodu polskiego, a tym samym osłabienie polskości i wychowanie lojalnych wobec Austrii poddanych. Sytuacja ta musiała rodzić sprzeciw wśród Polaków i rodziła. powstawały liczne organizacje młodzieżowe o charakterze niepodległościowym.

Uaktywniały się również grupy społeczne skierowane przeciw lojalistom. Wyrazem lokalnych - grybowskich dążeń do zmian była decyzja Rady Miejskiej z roku 1879 o przystąpieniu do budowy nowej szkoły. Była to odpowiedź nie tylko na zapotrzebowanie ludności Grybowa i okolic, ale również wyraz zrozumienia ważności oświaty dla "trwania" polskości.

Opracował Włodzimierz Olszewski

                                                                                          Nasz Patron

 

                                               Stanisław Konarski był związany z zakonem pijarów od wczesnego dzieciństwa. Najpierw jako jego wychowanek, potem                                                        jego  członek. Urodził się w Żarczycach w 1700 roku. Rodzice Hieronima (imię z chrztu św.) wcześnie zmarli. Jego                                                                    wychowaniem zajął się wuj. W wielu 10 lat został oddany do kolegium pijarskiego w Piotrkowie Trybunalskim. Uczył się tam                                                przez 5 lat. Następnie przyjął habit zakonny i rozpoczął nowicjat w Podolińcu.

Zdolności oraz zapał do nauki zawiodły go po święceniach kapłańskich na dalsze studia do Rzymu do pijarskiego Collegium Nazarenum. Uczył się tam i pracował jako nauczyciel retoryki. Po dwóch latach wrócił do kraju przez Francję, Austrię i Niemcy, zapoznając się z najnowszą literaturą i z postępowymi systemami nauczania.

W historii zapisał się jako reformator szkolnictwa i życia politycznego w Polsce XVIII w. Wielką reformę szkolnictwa w Polsce rozpoczął w 1740 roku. Napisał dla młodzieży nowe podręczniki - "O poprawie wad wymowy" oraz "Gramatyka polsko-łacińska", założył w Warszawie Collegium Nobilium. Przygotował nowe kadry nauczycieli i wychowawców. Sam głosił przemówienia do wychowanków i ich rodziców, w których szeregach znajdowali się prawie wszyscy wpływowi wówczas obywatele polscy. Nawoływał ich do odnowy duchowej.

Reforma szkolnictwa przeprowadzona przez ks. Konarskiego polegała na tym, że zorganizował on nauczanie języka i retoryki łacińskiej na nowych podstawach, w oparciu o ożywione na nowo autentyczne tradycje antyku, zapomniane w znacznej mierze przez późnobarokowy pseudoklasycyzm, a świeżo za jego czasów przypomniane światu przez włoskich uczonych. W retoryce dbał nie tylko o formę wypowiedzi, ale i treść, podejmując ważne kwestie z życia społecznego i politycznego naszej Ojczyzny. Wprowadził także do programu szkolnego nowe przedmioty: historię powszechną i ojczystą, prawo polskie i międzynarodowe, geografię, zagadnienia polityczne i światopoglądowe, języki nowożytne i filozofię.

Ks. Stanisław Konarski poświęcał się także reformie politycznej. Podstawowym jego dziełem w tej dziedzinie było "O skutecznym rad sposobie", w którym wyliczył wszystkie bolączki ówczesnej Polski i podał nowe wzory ustrojowe. Dowodem wielkich zasług ks. Konarskiego dla Ojczyzny był medal "Sapere auso", wybity na jego cześć przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Innym podkreśleniem jego zasług było to, iż król bywał w szkołach pijarskich i zapraszał ks. Konarskiego do siebie na słynne Obiady Czwartkowe.

 

Jeszcze większym dowodem zasług Konarskiego są dzieła, które powstały wskutek przygotowania przez niego kadr młodych Polaków, zdolnych do skutecznego czynu. Na skutek inspiracji pijarskiej powstała w Warszawie Szkoła Rycerska oraz rozpoczęła działalność Komisja Edukacji Narodowej, tworzona i podtrzymywana przez uczniów ks. S. Konarskiego.

Ks. Konarski miał także osiągnięcia na polu działalności religijnej. Podkreślał mocno, że życie religijne jest nieodłączne od życia społecznego i politycznego. Był zdania, że dobrymi obywatelami i prawdziwymi patriotami będą tylko ludzie szczerze religijni, ludzie o zdrowych zasadach moralnych. Pod koniec życia napisał specjalny traktat religijny pt. "O religii poczciwych ludzi", w którym bronił zasad prawdziwej religii przed niewiarą i bezbożnością. Dzieło to napisał szczególnie z myślą o młodzieży jako jej wielki wychowawca i prawdziwy obrońca jej najpiękniejszych ideałów.

Życia dopełnił w celi zakonnej swojego Collegium Nobilium przy ul. Miodowej w Warszawie 3 sierpnia 1773 roku. Jego pogrzeb był wielką narodową manifestacją. Zmarłego pochowano w podziemiach kościoła pijarskiego przy ul. Długiej. Po Powstaniu Listopadowym prochy ks. Stanisława i innych pijarów zostały usunięte przez Rosjan i potajemnie zakopane we wspólnej mogile pod aleją cmentarną na Powązkach, w sąsiedztwie kościoła Św. Karola Boromeusza. Obecnie na absydzie kościoła znajduje się tablica pamiątkowa. Serce wielkiego nauczyciela, przechowywane najpierw w Collegium Nobilium, od roku 1882 znajduje się w prezbiterium pijarskiego kościoła Przemienienia Pańskiego w Krakowie.

Stanisław Konarski należał do zgromadzenia pijarów, prowadzącego liczne szkoły dla młodzieży męskiej. Opracował on projekt nowego programu nauczania i w 1740 r. wprowadził go w życie w szkole warszawskiej nazwanej Collegium Nobilium (szkoła dla młodzieży szlacheckiej). Miała ona przygotować do służby dla dobra kraju młodych ludzi, o których było wiadomo, że ze względu na swe urodzenie w przyszłości zajmą się działalnością publiczną. Konarski umieścił w programie szkolnym nauki ścisłe i geografię. Ograniczył naukę łaciny na rzecz francuskiego i niemieckiego.

W jego szkole, na lekcjach historii, wpajano uczniom patriotyzm i przekonanie o obowiązkach wobec kraju, ukazywano konieczność walki z prywatą i zabobonami. Program Collegium Nobilium wprowadzono z czasem do wszystkich szkół pijarskich, co pobudziło do zmian programowych i inne szkoły, przede wszystkim jezuickie. Równocześnie zaczynano interesować się ekonomią i prawem. Powstawały pierwsze czasopisma naukowe, wydawano zbiory praw. W 1747 r. biskupi, bracia Józef i Andrzej Załuscy, oddali do użytku publicznego własny księgozbiór (Bibliotekę Załuskich), liczący ponad 300 tyś tomów. Była to pierwsza książnica w Warszawie. Pisarze i nauczyciele coraz energiczniej występowali przeciw zanieczyszczeniom języka polskiego wtrętami łacińskimi. W połowie stulecia polszczyzna wkroczyła do piśmiennictwa naukowego, zdobywając pierwszeństwo przed królującą dotąd niepodzielnie łaciną.

_____

bottom of page